Jak sprawdzić, czy Twój dom nadaje się pod instalację pompy ciepła?
Rosnące ceny węgla i gazu sprawiają, że właściciele domów zaczęli szukać tanich w eksploatacji alternatywnych źródeł ciepła. W samym tylko 2022 roku podwyżki gazu, dla osób wykorzystujących go do ogrzewania, sięgnęły ok. 50%. Dzięki ochronie taryfowej i zamrożeniu stawek, ceny gazu w 2023 roku pozostały na poziomie roku 2022. Należy pamiętać, że dotyczy to cen netto. W wyniku przywrócenia 23%-owego VATu od stycznia 2023 roku, realna cena gazu dla odbiorców indywidualnych jest o ¼ wyższa niż w zeszłym roku. Popularną alternatywą okazały się być pompy ciepła. Z poniższego tekstu dowiesz się, co stoi za popularnością i jaka jest zasada działania tych urządzeń. Sprawdzisz tu też, czy pompa ciepła można zainstalować w dowolnym budynku.
Dlaczego pompy ciepła stały się popularne?
Jak już wspomnieliśmy, popularność pomp ciepła jest związana podwyżkami na rynku surowców energetycznych. Przyjmuje się, że pompy ciepła pozwalają zaoszczędzić na rachunkach za ogrzewanie nawet o połowę w stosunku do ogrzewania gazowego. W przypadku modernizacji kotłowni bazującej na piecu zasilanym paliwem stałym, oszczędności mogą być jeszcze większe.
Kluczową cechą urządzeń, która powoduje, że jest ono stosunkowo tanie w eksploatacji jest wysoka sprawność energetyczna. Wskaźnik wyraża się najczęściej jako COP lub SCOP. Pierwszy z wymienionych metryk określa, ile kWh energii cieplnej produkuje pompa ciepła przy określonych temperaturach dolnego i górnego źródła ciepła przy użyciu 1 kWh prądu. Rolę dolnego źródła ciepła może pełnić powietrze, grunt lub woda. Drugi ze wskaźników jest bliźniaczy do pierwszego, ale wyraża sprawność uśrednioną w stosunku do sezonu, co pozwala łatwiej oszacować potencjalne zużycie energii elektrycznej w oparciu o wskaźnik rocznego zapotrzebowania na ciepło.
Przeciętna sprawność energetyczna powietrznej pompy ciepła pracującej w warunkach klimatu umiarkowanego i współpracująca z ogrzewaniem niskotemperaturowym osiąga poziom 4. Oznacza to, że każda zużyta przez urządzenie kWh prądu pozwoli na wyprodukowanie 4 kWh ciepła. To nieporównywalnie dużo np. w stosunku do kotłów opalanych węglem, których sprawność nie przekracza zwykle 0,8. W przypadku paliwa gorszej jakości COP może wynieść tylko 0,5.
Zasada działania pompy ciepła
Należy pamiętać, że pompa ciepła nie jest urządzeniem, które produkuje ciepło. W ramach swojego działania jedynie przenosi ona już istniejące ciepło z jednego miejsca w drugie. Aby było to możliwe, urządzenie jest wyposażone w układ chłodniczy wypełniony specjalnym czynnikiem (najczęściej R32 lub R410A).
W pierwszej kolejności czynnik absorbuje ciepło z tzw. dolnego źródła. Wstępnie podgrzany czynnik jest przekazywany do sprężarki. Jest to swego rodzaju serce pompy ciepła. Podzespół odpowiada za zwiększenie ciśnienia czynnika. Większe zagęszczenie cząsteczek gazu powoduje też znaczne podwyższenie jego temperatury. W taki sposób czynnik jest przygotowywany do przekazania energii do wody w systemie hydraulicznym lub bezpośrednio do powietrza wewnątrz budynku.
Podgrzana woda trafia do systemu ogrzewania podłogowego lub grzejników naściennych. Te odpowiadają już za ostateczne przekazanie ciepła do ogrzewanych pomieszczeń. Należy pamiętać, że wiele modeli pomp ciepła działa zarówno w trybie grzania, jak i chłodzenia. W przypadku pomp ciepła typu powietrze powietrze chłodzenie odbywa się rzecz jasna poprzez wtłoczenie zimnego powietrza. Urządzenia typu powietrze woda najczęściej wykorzystują w ramach tego trybu pracy klimakonwektory. Podnosi to koszt całej inwestycji, ale rozwiązanie jest niezwykle wygodne w użytkowaniu.
Czynniki wpływające na efektywność urządzenia
Wiele osób zastanawia się, czy pompa ciepła może być zainstalowana w dowolnym budynku. W większości przypadków odpowiedź jest twierdząca. Jeżeli budynek ma w miarę standardową budowę i nie istnieją przeciwwskazania do montażu jednostki zewnętrznej, instalacja pompy ciepła nie powinna stanowić problemu. Sprawa komplikuje się, gdy budynek jest posadowiony na bardzo wąskiej działce i agregat musiałby być zamontowany w odległości mniejszej niż 3 metry od granicy działki. W takim przypadku musisz zdobyć zgodę sąsiada, który może nie być do końca szczęśliwy z tytułu hałasu generowanego przez urządzenie.
Należy pamiętać, że w zależności od rodzaju domu, w którym zainstalowano pompę ciepła, różnić będzie się jego efektywność energetyczna. Pompy ciepła działają najlepiej w połączeniu z systemem ogrzewania niskotemperaturowego bazującego na instalacji podłogowej. Temperatura wody w takim układzie nie przekracza zwykle 35℃. Jest to swego rodzaju gwarantem wysokiego COP.
Przeglądając specyfikacje i karty katalogowe poszczególnych modeli pomp ciepła na pewno zwrócisz uwagę, że COP dla temperatury górnego źródła ciepła równej 55℃ bywa nawet do 40% niższy od COP dla temperatury na poziomie 35℃. Podobny wpływa na sprawność energetyczną powietrznych pomp ciepła ma również temperatura zewnętrzna. Dla przykładu: pompa ciepła Bosch ogrzewająca wnętrze budynku do 20℃, osiąga COP = 4,70 gdy temperatura na zewnątrz wynosi +7℃. Przy spadku temperatury na zewnątrz do +2℃, COP tego samego urządzenia spada do 3,68. Instalując pompę ciepła w starszym budynku, który wyposażono tylko w system ogrzewania oparty na standardowych grzejnikach wysokotemperaturowych, nie będziesz w stanie osiągnąć bardzo wysokich poziomów sprawności. Oczywiście nie stanowi to jednoznacznej przesłanki przeciw przeprowadzeniu inwestycji, ale przed jej rozpoczęciem musisz dokładnie przekalkulować jej opłacalność. Może się okazać, że pomimo braku barier technicznych dla przeprowadzenia montażu, wątpliwy będzie jego sens ekonomiczny.
Jak wybrać model urządzenia i instalatora?
Decydując się na montaż pompy ciepła skonsultuj swój wybór z jednym lub kilkoma instalatorami. Bądź krytyczny i nie wierz we wszystkie zapewnia przedstawicieli handlowych. Mają oni na celu sprzedać produkt, więc wszelkie potencjalne wady pompy ciepła pracującej w danych warunkach zejdą na dalszy plan. Zadawaj rzeczowe pytania i konsekwentne żądaj konkretnych odpowiedzi na postawione pytania i wątpliwości. Dla upewnienia się w kwestii ich wiarygodności możesz skonfrontować odpowiedzi na te same pytania, zadane rożnym firmom.
Przed rozpoczęciem rozmów i negocjacji poczytaj nieco więcej o technologii pomp ciepła. Im więcej będziesz wiedzieć, z tym większą pewnością siebie będziesz prowadził rozmowy z instalatorami. Poszukując wartościowych informacji dotyczących pomp ciepła, sięgnij do materiałów zgromadzonych na portalu proheat.pl. W ramach serwisu znajdują odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania przyszłych inwestorów. Znajdziesz tam też informacje o sposobach szacowania kosztów eksploatacyjnych i wartościowe recenzje sprzętu oferowanego przez różnych producentów.
